ما فرزندان عصری هستیم که «خبر» یکی از مهمترین بخشهای رسانههای آن است. بهگمانم وقتی میخواهند کنداکتورهای شبکهها را بدوزند، «بخشهای خبری» همان کوکهایی است که تکهپارههای مختلف را کنار هم نگه میدارد؛ بخشهایی که همواره ثابتاند و سالها پخش میشوند. نیاز به «خبر» آنقدر هست که کنداکتور را ردایی در تن «بخشهای خبری» بدانیم.
خبر چیست؟ خبرْ انتقال «دانش» از یک فرد «مطلع» به یک فرد «جاهل» است. در اینجا واژگان ِ «دانش»، «مطلع» و «جاهل» میتوانند رهزن باشند. در خبر، دانش از جنس علم نیست [مصیبت فزون شد؛ حالا علم چیست؟]. در مقام عمل، میتوانم میان محتوای خبر و علم تمایز بگذارم اما در مقام نظر، سختم است. شاید بتوانم بگویم تفاوتشان در ویژگی «بیاتپذیری» باشد. خبرْ بیاتپذیر است؛ بعد از مدتی بیات میشود. اما گزاره علمی یا بیات نمیشود [که بعید است این حالت] یا مدت ِ بیاتپذیریش آنقدر طولانی است که کالمعدوم است. «مطلع» کسی است که این نوع دانش را دارد و «جاهل» فاقد ِ این نوع دانش است.
بیایید سرخط بعضی از خبرهای هرروزهمان را بخوانیم.
- سرمایهگذاری ایران در سد فلان در تاجیکستان با بهمانمیزان سرمایه؛
- پیرترین زن جهان فلانی است در بهمانجا؛
- رئیسجمهور در فلان همایش بهمانسخن را گفت [جملهای پر از اصطلاحات تخصصی که من نمیفهممش!]؛
- برنامهریزی برای 500 هزار صندلی خالی ِ مدارس؛
- زلزله فلانریشتری در بهمانجا؛
- تصادف رانندگی در بهمان کشور؛
- ...
چه شد که به «خبر» نیاز پیدا کردیم؟ تنها چیزی که فعلا به ذهنم میرسد «شوق به درـجریانـبودن» است. «جریان» ویژگی چیزی امر «پیشرفت»دار است و «در-جریان-بودن» ویژگی مطلوب برای کسانی است که پیشرفت را نیکو میدانند. «بیاتپذیری» خبرها هم در اینجا وارد بازی میشود: اگر قرار باشد گامهای «جریان» آنقدر طولانی باشند که کسی نفهمد که گامی برداشته شده است، آنگاه کسی از حرکت ِ «جریان» خبر نمیداشت. پس نیاز است که گامهایی را انتخاب کنیم که بیاتپذیری بالایی داشته باشند. که امروز اگر ساعت 14 چیزی را از تلویزیون شنیدیم، جا برای شنیدن گام بعدیش در ساعت 14 فردا هم باشد.
ما مردمان ِ عصر ِ غوطهور در خبر ایم.
پ.ن: چرا برخی آدمها ـ بهخصوص مُسنترها ـ تمایل زیادی به شنیدن خبر دارند؟ شاید آنچه گفتم نوری بر آن بتاباند. که خبرْ گمشدهی آنها را به آنها بازمیگرداند. که نسل ِ کهنه مدتهاست از پیشرفتهای لحظهبهلحظه عقب مانده است و پیگیری خبر تنها راه برای «در-جریان-بودن» است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر