اندر تحلیل «پیر+زن»

سعدی می‌فرماید:

"پیرمردی را گفتند چرا زن نکنی؟ گفت با پیرزنان‌م عیشی نباشد. گفتند جوانی بخواه چو مکنت داری. گفت مرا که پیرم با پیرزنان الفت نیست؛ پس او را که جوان باشد با من که پیرم چه دوستی صورت بندد."

پیرمرد قیاس کرده است. از عیش نداشتن با «پیرزن» پنداشته علت عیش نداشتن «پیری فرد مقابل» است؛ غافل از آن‌که شاید دائرمدار «زن بودن فرد مقابل» باشد. پس زن جوان را با پیرمردان بی‌عیشی نیست. فتأمل.